ایمنی و پیشگیری از حوادث در کارگاه

برای جلوگیری از حوادث ناگوار اجزای متحرک ماشین افزارمانند محورها ، چرخدنده ها ،سه نظام و پولی ها به وسیله حفاظهای موثر پوشانده شوند .

·           در ماشینهای ابزار باید به طراحی تجهیزات ایمنی و تهیه دستورالعملهایی که از حرکت ناخواسته ممانعت کند جداً توجه شود .

·           ایمنی محدوده خطر ماشینهای ابزارباید به وسیله نرده ،‌دریچه کنترل ، چشم الکترونیکی و کلید دو شستی تامین گردد.

·           کلیه ماشینهای ابزار مجهز به کلید توقف اضطراری (کلید قرمز رنگ بزرگی که ماشین را سریعاً خاموش می کند) گردند .

ارگونومی :

تمامی اجزای لازم برای کنترل و تنظیم ماشین باید طوری قرار گیرند که کارگر بتواند در وضعیت عادی به آنها دسترسی پیدا کند .هرگاه برای کار با ماشین حرکات اضافی مثل خم شدن و دراز شدن لازم باشد ، کار مشکلتر می شود و کارگر را زود خسته می کند .

ماشینی که از نظر ارگونومی درست طراحی  شده باشد خطر حوادث ناخواسته را کمتر می کند و نیز کاهش مدت زمان فرعی لازم ، مدت زمان فرایند را پایین می آورد .

          معمولاً ماشینها و ابزاری که امروزه در صنعت بکار گرفته می شوند به انواع و اقسام مختلفی تقسیم بندی می شوند و هر یک از آنها نیز تنوع خاص خود را دارد .بنابراین نمیتوان برای حفاظت در همه ماشینهای صنعتی برنامه ای مشخص پیشنهاد کرد .استفاده از ماشینهایی که از نظر خطر آفرینی دارای اهمیت باشند ، مستلزم تدابیر حفاظتی خاصی است . اصولاًحفاظ ایمنی برای ماشین آلات ، اغلب توسط کارخانه های سازنده تعبیه می گردد .

ولی گاه دیده می شود که به سبب عدم آگاهی و پایین بودن آموزش ، در روزهای اولیه این حفاظهای ایمنی بدلیل اینکه ظاهراً مانع و مزاحم تولید هستند برداشته می شوند که کار نادرستی است .بطور کلی وسایل حفاظتی باید طوری ساخته شوند و مورد استفاده قرارگیرند که دارای شرایط زیر باشند :

     1)    حفاظت را بطور مثبت و کامل تامین نمایند .

2)     از هرگونه وارد شدن به منطقه خطر پیشگیری کنند .

3)     موجب ناراحتی و اشکال برای شخصی که از دستگاه استفاده می کند نشوند .

4)     به طرز بیهوده ای به تولید ضرر نزنند .

5)     بطور خودکار ، یا با حداقل کوشش بکار گرفته شوند .

6)      با دستگاه و کاری که باید انجام گیرد ، تناسب داشته باشند .

7)     بهتر است جزئی از ماشین باشند .

8)     مانع روغنکاری ، بازرسی ، تنظیم و تعمیر ماشین نگردند .

9)     بتواند مدت طولانی با حداقل مراقبت مورد استفاده قرار گیرند .

10)   در مقابل فرسودگی معمول و ضربه مقاومت نمایند .

11)     با دوام باشند و در مقابل آتش سوزی و مواد خورنده مقاومت نمایند .

12)     خود ، یک عامل خطر نباشند ( دارای اجزائی نباشند که موجب حادثه گردند ) .

13)     نه تنها در برابر مخاطرات احتمالی ، بلکه در برابر حوادث پیش بینی نشده ، نقش حفاظتی داشته باشند .

 

ماشین آلات فلزکاری

          ماشین آلات فلزکاری شامل تمام ماشینهای قدرتی است که با دست قابل حمل نیستند و برای شکل دادن فلزات با روشهایی مثل برش ، فشار ، روشهای الکتریکی و شیمیایی یا ترکیبی از این روشها بکار می روند .ماشینهای آسیاب ، ماشین تراش و ماشینهایی مثل اینها ، در این تعریف جای میگیرند .در ماشینهای ابزار ، نکات عمومی زیر بایستی در نظر گرفته شود :

1.        در موقع تعیین محل نصب انواع ماشینهای افزار علاوه بر در نظر گرفتن عوامل تولیدی ، اقتصادی رعایت موازین و اهداف حفاظتی ضروری است .

2. بدنه کلیه دستگاههای موجود در کارگاه ماشین آلات ماشین افراز که بوسیله الکتریسیته تغذیه می شوند باید دارای سیم اتصال به زمین موثر باشد .

3. کلیه قسمتهای داخلی ماشینها از قبیل جعبه دنده تغییر دهنده سرعت و حرکت ، پولی های تغییر دهنده سرعت تسمه فلکه و غیره می بایست به وسیله حفاظهای مناسب پوشیده شده باشد .

4. حفاظ ها ویا درپوش های موتور،جعبه دنده و وسایل انتقال نیروهای ماشین های افزار باید مجهز به میکروسوئیچ باشد تا با برداشتن آنها راه اندازی ماشین امکان پذیر نباشد.

5 . بعد از هرگونه تعمیر باید وسایل حفاظتی دوباره در محل خود نصب نمود .

6 . برای کارکردن با ماشینهای افزار می بایست کارگران آموزش لازم و بخصوص نکات ایمنی حین کار را فراگیرد .

7. کارگر باید مجهز به وسایل حفاظت انفرادی مناسب باشد .

8 .قبل از شروع بکار باید از دستگاه بازدید نمود و تمام مکانیزم های آنرا به صورت بدون بار امتحان نمود .

9.تا هنگامیکه ماشین درحال کارکردن است از هرگونه روغنکاری ، تعمیر و یا نظافت خودداری شود

10. از نگهداشتن قسمتهای متحرک ماشین با دست به منظور توقف دستگاه می بایست خودداری شود .

11 . از برداشتن تراشه ها با دست بدون به کاربردن وسایل مخصوص از قبیل برس ، قلاب و … باید خودداری نمود .

12.  به منظور جدا نمودن براده از قطعه کار در حال تراش باید از چنگک مخصوص و با رعایت نکات ایمنی استفاده نمود.

13 . قرار دادن اشیاء یا ابزار روی دستگاه ممنوع است .

14 . هنگامیکه اشیاء مورد عمل از محدوده دستگاه بیرون می ماند،لازم است اطراف آن محصور گردد .

15 . هنگام قراردادن اشیاء سنگین برروی دستگاه باید از وسایل بالابر مخصوص استفاده شود .

16 . رها کردن دستگاه در حال کار ممنوع است .

17 . هنگام بروز نقص یا شکسته شدن قطعات ، دستگاه باید بلافاصله خاموش شود .

18 . هنگام سوار یا پیاده کردن قطعات ، دستگاه را باید متوقف نمود .

19 . از تکیه دادن به ماشین افزار باید خودداری کرد .

20. در هنگام کار باید متوجه کار بود و با دیگران صحبت ننمود .

 

دستگاه تراش :

          بطور کلی یکی از مهمترین و قدیمی ترین ماشنهای افزار ، ماشین تراش است که امروزه در صنعت اهمیت بسزایی دارد .وظیفه اصلی ماشین تراش تغییردراندازه قطعات ،فرم آنها ، پرداختکاری قطعات با یک یا چند عمل برش ، با تنظیم قلم تراش است سوار کردن وسایل و دستگاههای یدکی روی ماشینهای تراش دامنه فعالیت آنها را بسیار گسترده کرده بطوریکه میتوان بوسیله آنها عملیات مختلفی انجام داد مثل قلاویززنی ، سوراخکاری و براق کاری و …

نکات:

 1 )    اگربا طرزکارماشین آشنا نیستیدهرگزبه آن دست نزنید چون امکان دارد درهمان لحظه راه اندازی برای شما سانحه ای پیش آید.

2 )     در مواردی که احتمال سانحه وجود دارد حتما از وسایل ایمنی مانند عینک،کفش و دستکش محافظ

استفاده شود.

3 )     پس از بستن قطعه کار بین مرغک و ابزار قطعه گیر باید هر دوی آنها به طور کامل در جای خود محکم گردد.

4)  هنگام سوار و یا پیاده کردن سه نظام و چهار نظام ، تنها از نیروی دست استفاده شود ، استفاده از نیروی دوار ماشین مخاطره انگیز می باشد .

5)  پیش از سوار کردن و پیاده کردن سه نظام باید تخته چوبی مخصوص را روی ریل ماشین قرار داد تا باعث صدمه دیدن ریلهای ماشین نگردد .

6)     هیچ گاه آچار سه نظام را روی ماشین جانگذارید زیرا هنگام روشن کردن دستگاه ایجاد سانحه خواهد کرد.

7 )     قبل از خاموش کردن ماشین و پیش از توقف کامل؛مته و محورهای گردنده را لمس نکنید.

8 )     مبادرت به اندازه گیری قطعه کار یا میزان کردن قلم ، هنگامیکه دستگاه در حال گردش است ، خطای محض است .

9)      برروی کارزیاد نباید خم شد چون همواره خطر پرش براده های ناشی از تراش قطعه کار وجود دارد . 

10)     بمنظور تراشکاری قطعات  طویل می باید از وسایل مخصوص ( تکیه کاه مخصوص قطعه کار ) استفاده نمود تا از خمش قطعه کار حین تراشکاری جلوگیری شود.

11)  برای تنظیم ارتفاع تیغه ها در قلم گیر ، باید از لایه های مخصوص استفاده نمود و قلم باید حداقل با دو پیچ در قلم گیر محکم شود .

12)     برآمدگی گیره های سه نظام را با کلاهک حفاظتی باید پوشاند .

13) هنگام تراش و کار با سنگ سمباده باید از عینک حفاظتی و ماسک تنفسی استفاده شود .

14) هنگام پاک کردن و گریس کاری دستگاه تراش باید آن را از کار انداخت .

15) برای جمع آوری براده ها از چنگک با جاروب دستی استفاده شود .

16) هنگام کار با این ماشینها ، کفش ایمنی استفاده شود .

17) استفاده از لباس کار بلند و گشاد ، شال گردن وموهای بلند و ساعت مچی آزاد ممنوع است .

18) نصب حفاظ  بر روی برجستگی های سه نظام و چهار نظام ماشین تراش ضروری است .

19) کلیه ماشینهای ابزار باید توسط افراد ورزیده بکارگرفته شود .

20) موارد ایمنی مورد لزوم روی تابلو جنب ماشین نوشته و نصب شود .

21) فضای کافی جهت ماشین آلات و قطعات کار در کارگاه در نظر گرفته شود در این مورد باید حداکثر طول قطعات کارکه ممکن است در ماشین بکار رود مدنظر باشد .

22) پوششها وسایر قسمتهای فلزی ماشین آلاتی که مستقیما تحت فشار برق نیستند باید دارای اتصال زمین

باشند.

 

 نکات ایمنی و پیشگیری از سوانح در قلمکاری:

1-درموقع تیز کردن قلم بمنظور جلوگیری از ورود براده ها به چشم بایستی از عینک ایمنی استفاده شود.

2- درموقع تیز کردن قلم بمنظور جلوگیری ازچرخش قلم و شکستن سنگ سمباده و ایجاد سانحه بایستی   فاصله تکیه گاه تا سنگ حداکثر 2 میلیمتر باشد.

3-در هنگام قلمکاری باید توجه داشت که براده به سمت اطرافیان وخود شخص نپرد زیرا ممکن است وارد چشم که عضو حساسی میباشد گردیده و ایجاد ناراحتی کند.

برای پیشگیری بهتر است در جلوی گیره ازیک توری محافظ استفاده کرده وعینک محافظ به کار برده شود.

 

 نکات ایمنی و پیشگیری از سوانح در سوراخکاری:

1-قبل از خاموش کردن ماشین و پیش از توقف کامل مته و محورهای گردنده را با دست لمس نکنید.

2-بلا فاصله پس از محکم نمودن کار روی دستگاه باید آچار مخصوص سه نظام را روی آن برداشت.

3-براده های حاصله را بایستی به موقع و قبل از جمع شدن در محل سوراخکاری به کمک برس و دیگر تمهیدات مناسب جمع آوری کرد.

4-با انتخاب وسیله نگهدارنده متناسب از گردش و پرتاپ احتمالی قطعات کار جلوگیری کنید.

5-در ماشینهای مته ای که برای انتقال حرکت و تغییر عده دوران از چرخ تسمه استفاده  شده است هرگز قبل از توقف کامل ماشین اقدام به تغییر محل تسمه نکنید.                                 

 نکات ایمنی و پیشگیری از سوانح در سنگ کاری:

1-هیچگاه بیش ازیک چهارم ضخامت اصلی سنگ های سمباده نباید ازحفاظ خارج باشد.

2-هیچگاه حفاظ روی سنگ سمباده را از محل خود دور نکنید.

 3-درهنگام کار با ماشین های سنگ سمباده ای که روی آنها محافظ  شیشه ای نصب نشده است  بایستی حتما از عینک محافظ استفاده شود.

4-عمل تنظیم فاصله تکیه گاه و زبانه روی قاب محافظ را فقط درزمان خاموش بودن ماشین سنگ سمباده انجام دهید.

5-قبل از بستن بایستی سنگ سمباده را از نظر سالم بودن و نداشتن ترک امتحان کرد.